30 Mayıs 2012 Çarşamba
Uyku insanın olmazsa olmazları arasında ve yaşamla ölüm arasında bir geçiş sanki. İşte uyku hakkında bilinmesi gereken 20 bilimsel gerçek…
1. En uzun uyanık durma rekoru 18 gün, 21 saat ve 40 dakika. Rekoru kıran kişi bu süre boyunca halüsünasyon gördüğünü, paranoya yaşadığını, görüşünün bulanıklaştığını, konuşmasının kaydığını, hafıza ve konsantrasyon kaybı yaşadığını söyledi.
2. Tıbbi inceleme olmadan birisinin gerçekten uyanık olduğunu anlamak imkansızdır. İnsanlar gözleri açık ve farkında olmaksızın şekerleme yapabilirler.
3. Beş dakikadan önce uykuya dalarsanız bu uykuya muhtaç olduğunuz anlamına gelir. Uykuya dalma süresinin idealı 10 ve 15 dakika arasındadır. Bu, sizin yorgun olduğunuza ve derin uykuya hazır olduğunuzu söyler.
4. Rüyaların uzun bir süre boyunca REM (Rapid Eye Movement – Hızlı göz hareketi) sırasında olduğuna inanılıyordu ancak REM’in olmadığı uyku periyodlarında da rüya görülebilir. Rüya görmediğimizde hiç uykumuzun olmaması muhtemeldir.
5. REM rüyaları genellikle kötü olaylar dizisi tarafından domine edilir, ama REM periyodu dışındaki rüyalar kendini tekrar eder ve hayali düşünce gibidir. Örneğin, uyandığınızda telefonunuzu bir yerde unuttuğunuz hissiyatına kapılırsınız.
6. REM uykusundaki bazı göz hareketleri uyku anında yapılan belli hareketlerin aynısıdır. Örneğin rüyanızda film izlerseniz gözleriniz sabit durur, ama bir şeyler ararsanız gözleriniz gerçek hayatta yaptığınız gibi sağa sola bakar.
7. Filler REM uykusu dışında ayakta uyurlar.
8. Bazı bilimadamları rüyalarda hatırlamaya değer şeylerin görüldüğünü iddia ederken, bazıları da unutulması gereken tecrübelerin görüldüğünü söyler.
9. Rüyaların hiçbir amacı yoktur ancak iki şeyden doğar: uyku ve şuur.
10. Bilim adamları 1998 senesinde bir insanın dizinin arkasına parlak bir ışık tutarak beynin uyuma-uyanma saatini ilk haline getirdiler. Deneyi yapanlar bu olguyu açıklayamadı.
11. İngiliz Savunma Bakanlığı araştırmacılar askerlerin biyolojik saatleriyle oynamayı başararak onları 36 saat uyanık tuttu. Çok küçük optik lifler askerlerin retinasına çok küçük boyutlardaki bir çerçeve içinde yerleştirildi. Bunun sayesinde askerler kendilerini henüz uyanmış gibi hissediyordu.
12. 199 Exxon Valdez yağ akıntısı, Challenger uzay mekiği faciası ve Çernobil nükleer kazasının hepsinin, orada bulunan görevlilerin uykusuz halde çalıştıkları için gerçekleştiği ortaya çıktı.
13. Bazı insanların uyanmak istediği saatten erken ve ya geç uyanmasını sağlayan ‘biyolojik alarm’ stres hormonu salgılamasından oluşuyor. Araştırmacılar bunun uyanmanın verdiği stresi yansıttığını söylüyor.
14. Dijital alarmlı saatten gelen çok az bir ışık bile tamamen uyanık olmasanız da uyku düzeninizi bozar. Işık hüzmesi beyindeki ‘nöral anahtarı’ kapatır ve uyku için gereken vücut kimyasallarının dakikalar içinde kaybolmasına neden olur.
15. İnsanlar, hayvanlara göre üç saat daha az uyur.
16. Avlanma ya da saldırılma riski bulunan ördekler, beyninin bir tarafını uyutabilirken, diğer yandan da uyanık kalabilir.
17. Viktoryan döneme ait günlüklerde yetişkin bir insanın gecede 10 saat uyuduğunu ortaya çıkarttı.
18. Uykuyla ilgili bildiğimiz her şey geçmiş 25 senede bulundu.
19. Saatler geri alındığında Kanada’da çalışanlara fazladan verilen 1 saatlik uyku izni gününde, trafik kazalarının gözle görülür derecede düştüğü gözlendi.
20. Uzmanlar, uyku düzenini bozan en ‘cazibeli’ şeyin 24 saat internet bağlantısı olduğunu söylüyor.
